Natura wyposażyła pszczoły w niezwykłe zdolności, a sam sposób w jaki pszczoły zbierają pyłek kwiatowy (pyłek pszczeli) jest tego bardzo dobitnym przykładem.
Pszczoły nie byłyby w stanie w tak doskonały sposób wykonywać swojej pracy, gdyby natura nie wyposażyła ich, między innymi, w niezwykle czuły zmysł powonienia i nawigacji, a także nie wykształciła w odpowiedni sposób odnóży, które pełnią wiele różnych funkcji w procesie zbierania i transportowania pyłku kwiatowego. To jak pszczoły zbierają pyłek kwiatowy oraz to w jaki sposób natura je do tego przystosowała jest samo w sobie swoistym przyrodniczym fenomenem.
Czym jest pyłek kwiatowy (pszczeli), jakie ma właściwości i jak go stosować sprawdź tutaj.
Ten fenomen obserwujemy już w chwili, gdy pszczoła szykuje się do lotu. Wówczas pszczoła czyści za pomocą znajdujących się na pierwszej parze odnóży specjalnych szczoteczek swoje oczy i czułki – niezwykle ważne narządy pełniące u pszczół funkcje nawigacyjne. Dopiero gdy te ważne organy są czyste, pszczoła może wyruszyć w drogę w poszukiwaniu pokarmu.
A więc po kolei – jak pszczoły zbierają pyłek kwiatowy? Przede wszystkim, aby móc zacząć zbierać pyłek pszczoły muszą wiedzieć gdzie go szukać. Tu z pomocą przychodzi im niezwykle wrażliwy zmysł powonienia. Dzięki czułkom pszczoła potrafi odebrać i rozróżnić, między innymi, zapach matki oraz pszczół ze swoich lub obcych rodzin, ale także odnaleźć źródło pokarmu. To dzięki czułkom pszczoły wiedzą w kierunku jakich kwiatów trzeba polecieć. Co więcej, pszczoły – także dzięki zmysłowi powonienia – potrafią z odległości odróżnić kwiaty, które były już wcześniej odwiedzone przez inne pszczoły i dzięki temu ominąć je, nie tracąc niepotrzebnie czasu i energii.
Aby pszczoła po zebraniu pyłku mogła ruszyć do lotu wykorzystuje możliwości stworzonych przez naturę odnóży: pszczoła najpierw czyści swoje ciało za pomocą znajdujących się na piętach trzech par odnóży szczoteczek, a dzięki znajdującym się na trzeciej parze odnóży specjalnym szczoteczkom, a także szczypcom pyłkowym i prasie pyłkowej pszczoła formuje pyłek w postać obnóży – charakterystycznej zbitej kulki pyłkowej transportowanej do ula.
Obnóża pyłkowe tworzone są przez pszczoły podczas lotu. Wówczas to pszczoła pocierając piętami trzeciej pary odnóży wpycha zebrany pyłek do prasy pyłkowej, a następnie odginając pięty na zewnątrz dokonuje sprasowania ziaren pyłku kwiatowego oraz wypchnięcia sprasowanego pyłku do koszyczków pyłkowych.
Specjalnie wykształcone odnóża pomagają pszczołom także w późniejszym opróżnieniu koszyczków pyłkowych z obnóży i umieszczeniu ich w plastrach. Opróżnienie koszyczków z obnóży pyłkowych ułatwia pszczołom specjalny kolec znajdujący się na drugiej parze odnóży. Usunięte z koszyczków obnóża umieszczane są w plastrze, a następnie ubijane głowami. W tym czasie do plastra dodawany jest także miód, który pomaga zakonserwować obnóża oraz wytworzyć warunki beztlenowe. W ten sposób powstaje pierzga pszczela – pokarm, którym karmione są larwy.
Opracowane na podstawie: Grzegorz Borsuk, WYBRANE PRZYSTOSOWANIA PSZCZÓŁ
DO ŚRODOWISKA, materiały z 54. konferencji pszczelarskiej w Puławach, s. 17-19, www.opisik.pulawy.pl
